قرص ها با فشرده سازی مواد گرانولی و یا پودری در دستگاه تبلت پرس (Tablet Press) تشکیل می شوند. عملیات پرس قرص دارویی در این دستگاه با فشار دادن مواد پر شده در یک قالب از طریق دو پانچ پایین و بالا صورت می پذیرد.
امروزه به دلیل نوآوری های مختلف در دستگاه های پرس قرص، می توان بیش از 500000 قرص در ساعت تولید کرد.
1. اصول کار دستگاه تبلت پرس
در این ماشین، فشار هیدرولیکی پانچ های بالا و پایین در هر قالب نقشی اساسی دارد. این فشار هیدرولیکی قابل تنظیم بوده و پس از تنظیم شدن توسط اپراتور، به صورت ثابت و پایدار توسط تمام پانچ ها به درون قالب ها اعمال می شود. با افزایش فشار هیدرولیکی پانچ ها، نیروی فشرده سازی بیشتری بر روی قرص ها ایجاد می شود و در نتیجه قرص ها سخت تر خواهند شد.
2. مراحل مختلف فرآیند پرس قرص دارویی
فرآیند فشرده سازی قرص به چهار مرحله تقسیم می شود. این مراحل شامل پر کردن حفره قالب، اندازه گیری، فشرده سازی و پرتاب قرص هستند.
1.2. پر کردن حفره قالب:
در این مرحله مواد تشکیل دهنده قرص به قالب های فشرده سازی منتقل می شوند. این مواد با دانه بندی های مرطوب و یا خشک و اندازه های مختلف در فرایندهای قبلی تولید شده اند. حفره قالب از قالب و پانچ پایین تشکیل شده است. موقعیت پانچ پایین درون قالب، حجم حفره قالب را تعیین می کند. این حجم باید به میزان مناسبی تنظیم شده باشد تا مقدار مناسب مواد در قرص ها فشرده شود.
2.2. اندازه گیری:
مرحله اندازه گیری فرآیند پرس قرص به حذف مواد اضافی از حفره قالب می پردازد. این مرحله باعث می شود تا وزن (حجم) دقیق مواد به صورت قرص فشرده شود. وزن دقیق مواد توسط ارتفاع پانچ پایین در قالب کنترل می گردد. ارتفاع پانچ پایین توسط بادامک اندازه گیری کنترل می گردد؛ که به آن بادامک دوز نیز گفته می شود. پانچ پایین در قالب به سطح مناسب افزایش می یابد تا وزن دقیق دانه بندی در حفره قالب پانچ فراهم شود. مواد اضافی از سطح میز قالب خراشیده می شوند. مرحله اندازه گیری مشابه روشی است که برای اندازه گیری آرد هنگام پخت کیک بکار برده می شود. یک فنجان اندازه گیری ابتدا با آرد بیش از حد پر می گردد. سپس از چاقو برای تراشیدن مقدار اضافی استفاده می شود.
3.2. فشرده سازی:
این مرحله شامل فشرده کردن کردن پانچ های بالا و پایین درون قالب برای تشکیل قرص است. پانچ های بالا و پایین بین دو چرخ بزرگ به نام رول فشار حرکت می کنند. این رولهای فشار پانچ را به درون قالب فشار داده و مواد قرص را پرس می کنند. فاصله بین پانچ های بالا و پایین ضخامت و سختی تبلت را تعیین می کند. وقتی پانچ ها به هم نزدیک می شوند، یک قرص نازک و سخت ایجاد می شود و وقتی پانچ ها از هم فاصله بیشتری داشته باشند، قرص ساخته شده نرم و ضخیم تر است. تعادل مناسب ضخامت و سختی، فاصله مطلوب رول را برای هر محصول خاص تعیین می کند.
4.2. پرتاب قرص:
این مرحله شامل برداشتن قرص از ایستگاه پانچ پایین است. در این مرحله، پانچ فوقانی از درون حفره قالب جمع می شود و از بالای میز برج خارج می گردد. سپس پانچ پایین در قالب بالا می رود و قرص را به سمت بالای سطح میز قالب هدایت، و از حفره قالب خارج می کند. سپس یک تیغه تبلت را از روی میز قالب دور کرده و از دستگاه تبلت پرس به داخل ظرف خروجی خارج می کند.