آلودگی فلزی یکی از رایج ترین اشکال آلودگی جسم خارجی در محصولات غذایی است. به منظور رفع خطر وجود فلز در محصولات، اقدامات کنترلی مختلفی انجام می شود. استفاده از دستگاه تشخیص فلز یا متال دتکتور اساسی ترین اقدام ممکن است.
استفاده از ماشین آلات فلزی در تمام عملیات تولید مواد غذایی مشاهده می شود. از آن جمله می توان به عملیات برش، خرد کردن، غربال کردن، مخلوط کردن و بسته بندی اشاره کرد.
در واقع فلز ماده استاندارد تولید ماشین آلات، ظروف و تجهیزات حمل و نقل مواد غذایی است. به این موارد، احتمال آلودگی مواد اولیه خریداری شده از تأمین کنندگان را اضافه کنید. خواهید دید که آلودگی فلزات چالش مهمی برای ایمنی مواد غذایی است.
الزامات کنترل کیفیت
طی سالها ، استانداردهای غذایی زیادی وضع شده اند. این الزامات از تولیدکنندگان میخواهند تا کنترل هایی برای کاهش خطر آلودگی فلزات انجام دهند. طبق این قوانین، داشتن تنها یک روش برای جلوگیری از وجود اجسام خارجی در محصول کافی نیست. این اصول شامل تست مواد اولیه، کنترل محصول در فرآیند تولید و تست کیفیت محصول نهایی می باشد. تنها از این طریق است که می توان از عدم وجود ذرات فلزی در محصول اطمینان حاصل کرد.
در این میان، استفاده از سیستم های تشخیصی در جهان به یک نیاز تقریباً استاندارد تبدیل شده است. به ویژه برای آنهایی که بدنبال اخذ گواهینامه های حوزه صنایع غذایی هستند این تجهیزات ضروری هستند. علاوه بر کسب استانداردها، سایر دلایل و انگیزه های استفاده از این تجهیزات شامل موارد زیر است:
- کاهش شکایات مشتریان
- حفظ مشتریان
- حفاظت بهتر از ایمنی مصرف کننده
- ارتقاء کسب و کار و برند تولیدکننده
استفاده از دستگاه متال دتکتور روشی هوشمندانه برای شناسایی و رد/حذف ناخالصی های فلزی است. با این وجود، این روش تشخیصی مطلق نیست و باید به حساسیت و شرایط کار با آن توجه داشت. ازین رو، توجه به پارامترهای عملکرد دستگاه و مدیریت صحیح در استفاده از آن ضروری است. شرکت ها برای دستیابی به این هدف باید از مشاوران متخصص فن آوری استفاده کنند.
نقش متال دتکتور در استانداردهای صنایع غذایی (GFSI)
(GFSI (Global Food Safety Initiative عنوان مجموعه ای از دستورالعمل های بین المللی است. این دستورالعملها تمرکز زیادی روی کنترل اجسام و ناخالصیهای احتمالی درون محصولات خوراکی دارند. استاندارد BRC در بخش 4.10.3. بطور مشخص به شناسایی و جداسازی ذرات فلزی از درون محصول می پردازد. این الزامات همچنین مشخصات و نحوه استفاده از سیستم متال دتکتور را برای حصول بهترین نتیجه شرح می دهد. بطور جزئی این دستورالعملها شامل تعیین محل استفاده از تجهیز، نحوه مرجوع کردن محصول و انتخاب نوع فرایند بازرسی است.
استاندارد IFS نیز بطور جداگانه الزاماتی برای استفاده از سیستم متال دتکتور تعریف می کند. این استاندارد مشخص می کند که در کجا به متال دتکتور یا دستگاه بازرسی اشعه ایکس نیاز است. این تجهیزات برای رسیدن به حداکثر اثرگذاری در تشخیص ناخالصی ها به کار گرفته می شوند. همچنین قواعد کالیبراسیون دوره ای دتکتورها در این استاندارد آمده است. تمامی این الزامات در بخش 4.12. این استاندارد گردآوری شده است.
(HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points نیز الزامات زیادی برای حفظ ایمنی محصولات غذایی دارد. تشخیص آلاینده های وارد شده به محصول نیز از جمله موارد مورد تاکید است. پیش تر گفته شد که ممکن است فلز به روش های گوناگون، ناخواسته وارد محصول شود. به همین دلیل، تمامی روشهای کنترل مواد ازجمله استفاده از دستگاه متال دتکتور یا اشعه ایکس باید بکار گرفته شود. طبق قواعد HACCP باید ریسک و خطر وجود ناخالصیها در محصول براورد شود. این تخمین شامل آنالیز ریسک وجود فلز در مواد اولیه، هر مرحله از پروسه تولید، جنس و ماهیت فلز، محدوده اندازه ذرات فلزی و تطابق با قوانین. جلوگیری از ورود ذرات فلزی به محصول و بازرسی محصول نهایی با دستگاه متال دتکتور بهترین روش اطمینان از سلامت محصول است.