محصولات دارویی در بسته بندی اولیه مختلف مانند آمپول، ویال، نوار، بلیستر، سرنگ و غیره بسته بندی میشوند. بستهبندی دارو یکی از مهمترین بخشهای این صنعت است. بسته بندی، حفاظت از دارو را در طول فروش، ذخیرهسازی و استفاده تضمین میکند. اهداف بسته بندی دارو عبارتند از انتقال، حفاظت فیزیکی و شیمیایی، کنترل مقدار و امنیت دارو. بسته بندی در شرکتهای بسته بندی دارویی در سطوح مختلف مانند اولیه، ثانویه و بسته بندی سوم انجام میپذیرد. بسته بندی اولیه به عنوان بسته بندی فروش نیز شناخته میشود. بسته بندی اولیه اهمیت زیادی در داروسازی دارد. از آنجایی که بسته بندی اولیه در تماس مستقیم با دارو است، بنابراین باید بیاثر باشد و نباید هیچ تغییری در ترکیب شیمیایی دوز ایجاد کند.
بسته بندی دارو در سطح اولیه
انواع مختلف بسته بندی دارو در سطح اولیه عبارتند از: آمپول ها، ویال ها، ظروف، بسته بندی نواری، بسته بندی بلیستر، سرنگ، بسته بندی ساشه
آمپول ها
آمپول یک ظرف کوچک ساخته شده از شیشه و گاهی پلاستیک است. از آمپول برای بسته بندی نمونه مایع استفاده میشود. amp مخفف آمپولهای مورد استفاده در بسته بندی تزریقی است.
ویال ها
ویال ها ظروف شیشهای و یا پلاستیکی هستند که حاوی شکل دارویی مایع، جامد و یا پودر هستند. ویال ها از لحاظ اندازه و و ظرفیت نسبتا بزرگتر از آمپول ها هستند.
بسته بندی نواری
این نوع بسته بندی در دوز واحد است. مزیت بسته بندی نواری این است که عمر مفید دوز افزایش مییابد و هر مقدار به صورت جداگانه محافظت میشود.
بسته بندی بلیستر
حفرههای تعبیه شده در پلاستیک ترموفرم است که دارو به شکل یک قرص یا کپسول در آن حفرهها نگهداری میشود و سمت باز با پلاستیک یا فویل آلومینیومی بسته میشود. نوع بسته بندی دارو بستگی به شکل و ترکیب شیمیایی آن دارد. برای کپسول ها و قرص ها، رایجترین بسته بندی مورد استفاده در دستگاههای بلیسترینگ، نوار Alu – Alu است. این بسته بندی ها با مواد مخصوص بسته بندی دارو که بیاثر هستند مانند آلومینیوم و PVC تولید میشوند.
برای فرم مایع، از پلاستیک یا شیشه با کیفیت بالا استفاده میشود. بطریهای ساخته شده از پلاستیک برخی مشکلات ایمنی دارند. زیرا بسیاری از محصولات دارویی میتوانند با پلاستیک واکنش دهند و یک واکنش شیمیایی خطرناک ممکن است رخ دهد که باعث آسیب زدن به سلامتی فرد به جای بهبود او میشود. گزینه دیگر شیشه است که به طور گستردهای به دلیل ماهیت خنثی شیمیاییاش پذیرفته شده است. اما شیشه شکننده است. شیشه میتواند در طول حمل و نقل بشکند به همین دلیل است که باید با دقت مدیریت شود.
مواد مورد استفاده در بسته بندی اولیه در هر سبک بسته بندی دارو
- شیشه: رایجترین ماده مورد استفاده برای بسته بندی اولیه است زیرا که شیشه از نظر شیمیایی خنثی است و بازرسی محتوا در ظرف بسیار آسان است. اما عیب استفاده از شیشه ظرافت و هزینه آن در مقایسه با پلاستیک است. شیشه برای تولید ویال ها، آمپول ها، بطریهای قطره چکان دار و شربت به کار میرود.
- پلاستیک: از آن به عنوان بسته بندی دارو در سطح اولیه و ثانویه استفاده میشود. پلاستیک مورد استفاده، پلی اتیلن، پلی وینیل کلرید، پلی پروپیلن و پلی استر است. مزیت استفاده از پلاستیک، انعطافپذیری، وزن کم و مقرونبهصرفه بودن آن است. اما معایب استفاده از پلاستیک در مقایسه با شیشه، نفوذپذیری بخار و گاز، و سطح پایینی از بیاثری در ترکیب با مواد شیمیایی است.
- فلز: نوع فلز مورد استفاده قلع، آلومینیوم و آلیاژهای آلومینیوم است. اما فلزات مشکل واکنش شیمیایی نیز دارند. بنابراین قلع یا فولاد روکش شده با قلع به دلیل واکنشپذیری پایین قلع در مقایسه با فلزات دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.